Cohen, Peter (2000),
Het hazenpad. Justitiekrant, April 2000.
© Copyright 2000 Peter Cohen.
All rights reserved.
Het hazenpad
Peter Cohen
De nota Het pad naar de achterdeur van Minister Korthals is een verassend helder, soms deskundig stuk. Het spreekt vertrouwen uit in ons gedoogbeleid, onder de huidige omstandigheden een opsteker.
De Minister van Justitie reageert op het plan van 22 burgemeesters om via de teelt van marihuana de hele cannabishandel te regelen. Zijn bijdrage verlevendigt een discussie over drugbeleid, die een beetje was weggezakt. Het pad naar de achterdeur vormt het contrapunt op het recent verschenen rapport van Van der Stel. In zijn boeiende boek Een nieuw drugbeleid? pleit hij voor het nadenken over vormen van legale regulering van alle druggebruik. Want, zo zegt hij, de ontwikkeling naar een normalisering van druggebruik onder de bevolking is al lang aan de gang.
Het pad naar de achterdeur is een rare titel voor een stuk, dat had moeten heten Het hazenpad, weg van de achterdeur. De minister laat geen spaan heel van het plan van de burgemeesters, dat hij onuitvoerbaar acht. De juridische redenen die hij daarvoor geeft zijn knap bedacht, en de praktische redenen voor een deel terecht. Waarom overtuigt de nota dan zo weinig? Omdat de nota suggereert dat de cannabis-zaken aardig onder controle zijn vanwege het afnemend aantal coffeeshops! Er is koudwatervrees voor 'de jeugd' die makkelijker met hard drugs in aanraking zou komen via 'illegale verkooppunten van cannabis'. De nota geeft een veel te pessimistische afbeelding van het Europees drugbeleid-klimaat en de mogelijkheden die het nu biedt. Maar erger, verstopt tussen de regels, levert de nota een rechtvaardiging van eerder ingezette intensivering van repressie.
Dat het plan van de burgemeesters een paar grote bezwaren bevat, is geen goede reden om de behoefte naar regulering van de achterdeur als volstrekt onuitvoerbaar af te beelden. Dat de burgemeesters via gedoogde teelt de gehele cannabishandel in de klauw willen krijgen is naief. En gezien de aantallen dienders en het criminogene effect ervan zelfs onwenselijk. Maar, naar analogie met de coffeeshops, hoeft dat ook niet. De coffeeshops maken de distributie van cannabis daarbuiten ook niet onmogelijk. Die is er volop, en zal er blijven zolang Nederland geen goed spreidingsbeleid voor vergunning houdende coffeeshops heeft. Maar verkleint dit het belang van de bestaande coffeeshops voor de distributie, en het beleidsklimaat? Nee naturlijk. Zo is het beginnen met regulering van marihuana teelt een bijdrage aan het stap voor stap onder controle brengen van het hele systeem van cannabis productie en distributie. Nee, zegt de notitie, en Nee zegt de MP, dat gaat niet want dit is in strijd met de internationale verdragen. Alsof die uit steen zijn gehouwen! Alsof we die niet op sommige punten verder kunnen oprekken of in de ijskast zetten, zoals we ook hebben gedaan ten behoeve van ons coffeeshop beleid! Juristen genoeg bij Justitie die voorstellen kunnen doen tot verwerking van modernere inzichten. En, is de International Narcotic Control Board (INCB) Duitsland binnen gevallen, toen dat land recent, tegen de zin van de INCB — de hoeder der internationale verdragen — de zg gebruikersruimten van een legale basis voorzag? Vooruitgang is mogelijk!
Nee zeggen de heren opnieuw, de stemming in Europa is er niet naar. Kijk naar de uitvoerige bijlage, die aan de notitie hangt. Maar, anderen zeggen dat die stemming er juist wel is, en zelfs actief verder kan worden ontwikkeld. Ik citeer hier graag mevrouw Borst, haar antwoord op kamervragen: "Wat betreft het cannabisbeleid blijkt uit het recente jaarverslag van het EMCDDA dat steeds meer landen de facto een gedoogbeleid ten aanzien van de individuele gebruiker voeren. Voorts blijkt uit de vele bilaterale contacten tussen Nederlandse en buitenlandse deskundigen en beleidsmakers dat er veel waardering is voor het Nederlandse [cannabis] beleid."
Niets beter voor een goede discussie met onze nieuwe vriend Chirac, dan hem juist nu(nu hij ons nodig heeft) de argumenten voor te houden voor een verdere decriminalisering binnen ons gedoogbeleid. Steeds meer Fransen zijn er klaar voor, waaronder de ambtelijke top. En gezien de heftige discussie in het Verenigd Koninkrijk vele Engelsen ook. Dat Amerika als een loden last aan de rem hangt, vormt een prachtige uitdaging voor onze ambassadeur in Washington.
Geen durf
De notitie van Korthals is een uitvoerige invulling van het gemis aan durf van Paars, om het pad naar regulering van de achterdeur zelfs met enige voorzichtigheid te betreden. En, het is de bevestiging van een reeds gestarte en contraproductieve verscherping van de repressie. "Als geheel zal de handhaving van de wettelijke verboden een intensiever karakter moeten krijgen" zegt de notitie, zonder dat duidelijk wordt ten koste waarvan de handhavingscapaciteit daarvoor moet komen, en wie daar beter van wordt.
Als Nederland haar gedoogbeleid niet durft te ontwikkelen, wordt het uitsterfbeleid.